Eendag, lank, lank gelede…

Ek verlang vandag terug na ‘n dogtertjie en ‘n lewe van lank, lank gelede.  ‘n Dogtertjie wat alles gehad het wat haar hart kon begeer,  in ‘n lewe van eenvoud sonder luukses.

My vroegste onthou is van speel saam met Laka onder die groot doringboom in die agterplaas, op die swaai wat my pa van ‘n ou omgekeerde buiteband gemaak het, en aan ‘n tak van die doringboom gehang het.  Op daardie swaai het ek en Laka vir ure gespeel.  Eers stoot sy my op die swaai en dan weer ek vir haar en dan ruil ons weer om.

Laka se ouma, Sanna, was my ma se huisbediende.  Haar ma was ‘n slegmeid wat weggeloop het met ‘n ander jong en haar pa was ‘n tsotsie, so daar is maar min oor hom gepraat… net so nou en dan het ons gehoor dat die polieste hom in die pickup kom haal het,  en dan niks meer vir maande nie.

In die middel van die oggend was daar Siembamba.  Ek onthou vir my en Laka op die koel linoleum tapyt voor die gramradio, elkeen met ‘n bekertjie melk, of as ons gelukkig was gemmerbier, en ‘n peanut-botter-en-jêm toebroodjie, in die koel skemer van die sitkamer. (Jêm ja, konfyt was stukke kafferwaatlemoenskil in stroop gekook en in ‘n bottel ingelê).

Smiddae, wanneer die skaduwees van die bloekombome  koelte maak oor die sinkdam, kon ons swem, maar ook net as die dammetjie amper leeg was.  Die groot kinders het in die sementdam by die rietbos geswem, maar ek en Laka was bang vir diep water en was tevrede met die kuitdiepte water in die sinkdammetjie naby die huis, waar my ma ons deur die kombuisvenster kon dophou.  Ons was nie bang vir die rietbos nie, en het baie keer daar gespeel tot my pa eendag ‘n rinkhals daar gekry het.

Ek kan nie onthou dat dit ooit winter was nie, maar ek onthou wel dat die somer begin het as die ice cream booi met sy driewielfiets oor die bult gekom het en sy klokkie gelui het.  Dan was dit somer.  Dan het ons water suckers of cherry top roomyse gekry.  Covent Garden Cherry Tops was die lekkerste roomys wat ek nog ooit in my lewe geproe het.  Geen ander roomys kon nog ooit daar naby kom nie.

Die een ding wat dalk naby aan die lekker van Cherry Tops gekom het, was kondensmelk.  So nou en dan het ek ‘n blikkie, sulke klein blikkies was daardie dae te koop, gekry en dan het ons twee gaatjies aan die bokant gekap en dan het ek en Laka so om die beurt die soet heerlikheid uit die blikkie gesuig.  Ek kon natuurlik twee suie kry as dit my beurt was en sy net een, want dit was mos darem my kondensmelk!

Voordat my pa van die werk af gekom het, het Sanna en Laka huis toe gegaan.  As hy by die huis kom, en nadat hy ‘n bietjie koffie gedrink het was dit my werk om sy skoene uit te trek, sodat hy ‘n bietjie op die bank kon lê en rus voordat hy na die tuin en die melkery gaan kyk.

Eendag het ek in my kleuterwysheid besluit dat ek nie sy skoene gaan uittrek nie.  Waar die rebelsheid daardie dag vandaan gekom het, weet ek tot vandag toe nie, maar die gevolg van die daardie rebelsheid onthou ek tot vandag… die eerste pak slae wat ek ooit by my pa gekry het.  Ek onthou goed hoe kwaad ek agterna was, nie oor die paar houe op my agterent nie, maar oor die onregverdigheid van die lewe!  Sien, hy het skoene aangehad en ek was kaalvoet en hoe moes ek weet dat daar in die pad van my vlug ‘n plaat dubbeltjies gegroei het.  As dit nie vir die dubbeltjies was nie, het hy my nooit gevang nie!

Na my eerste vyf jaar in die ou huis, het my pa vir ons ‘n nuwe huis gebou en min het ek toe besef dat dit die begin van ‘n nuwe hoofstuk in my lewe sou wees.  Kort voordat ons na die nuwe huis toe getrek het, het Laka se ma eendag opgedaag en onder groot lawaai en baie geweeklaag van Sanna, haar weggeneem.  Ek wonder steeds wat van haar geword het.  Waar is sy vandag?  Leef sy ooit nog?  Het haar ma so goed vir haar gesorg soos haar ouma?  Ek weet nie, maar ek bly wonder.